Βόλιτες … Ο δρόμος της πατάτας και του κρασιού

στο εκκλησάκι του Αϊ Γιώργη, θύμα κι΄ αυτό αρχιτεκτονικής - πολιτισμικής και θρησκευτικής βαρβαρότητας με την τσιμεντένια προσθήκη, στη Μεσάδα της Κασταμονίτσας, ήταν η 29η συνάντηση των 8 Ορειβατικών Συλλόγων της Κρήτης. Εκεί που διαχωρίζονται το οικοσύστημα των αείφυλλων πλατυφύλλων του σκληρού ασβεστόλιθου από το ανθρωπογενές οικοσύστημα της ελιάς των λόφων.

εμείς, αδέσποτοι ορειβάτες (τρόπος του λέγειν – γιατί δηλαδή; καλλίτεροι είναι οι άλλοι ;) ανακατευτήκαμε με τους οργανωμένους και πήραμε μαζί τους το δρόμο της πατάτας και του κρασιού. Ανάμεσα στους πρίνους τους αστύρακες, τις αγριελιές, τους αγκουτσάκους, τους σκίνους και τις κοκκορεβιθιές.

λένε πως ήταν το χαραγμένο από την αρχαιότητα Μινωικό μονοπάτι, που έγινε δρόμος επί κρητικής πολιτείας, για να συνδέσει την πεδιάδα του Καστελλίου με το Οροπέδιο του Λασιθίου και να ανταλλάσσονται τα προϊόντα του κάμπου και του οροπεδίου. Ο δρόμος της πατάτας και του κρασιού. Καλοχαραγμένος, λιθόστρωτος, ταιριασμένος με το τοπίο, με θαυμαστούς από άποψη δομικής αργολιθοδομημένους τοίχους αντιστήριξης, με απίθανα άρτιους γεωμετρικούς ελιγμούς (βόλιτες).

Έπρεπε να ανεβούμε μέχρι τον τρόχαλο που τον λένε «του Τσούλη το Μνήμα», (μύθος ή αλήθεια – συμβολίζει και σήμερα το μίσος της φυλής για τον βιαστή κατακτητή, που δέχτηκε ανάθεμα στο μνήμα του πετροβολισμό των περαστικών). Ή, αν είχαμε το σθένος, μέχρι την κορυφή «Κώστα Μαριγλή» σε υψόμετρο 1.070 μέτρων για να δούμε το Οροπέδιο του Λασιθίου.

Διαδρομή απείρου φυσικού κάλλους. Στη πίστα του ουρανού αέρινα σύννεφα χοροπηδούν κι’ ο ήλιος μας χαμογελά. Οι εικόνες, οι σκέψεις και το ψιθύρισμα της φύσης ανακατεύονται, για να διευκολύνουν τη φαντασία να αναπλάσει το παρελθόν και τα γλυκοπαραμυθένια μυστήρια του. Σαν απατηλού ονείρου θάμπωμα, γέννημα του μυαλού μου, μου φάνηκε πως είδα το μαύρο μουλάρι, αράπη, με την μπροστελίνα, τις καπλοδέτες, τη γίγλα και τα χαρταλάμια, με την κόκκινη ωσάν το δειλινό πατανία στο σωμάρι, φορτωμένο με τ’ ασκιά να αγκομαχά στη στροφή. Και ξωπίσω του ηρωικός και άγριος ο αγωγιάτης ταξιδιάρικος, με τα στιβάνια, τις κιλότες, και το κρουσομάντηλο τραγουδούσε αμέριμνος σα να τον άκουγε μόνο ο θεός. Παραλίγο να σκοντάψω και ξελαμπικάρισε το μυαλό μου.

 Η αίσθηση του χρόνου και των εποχώνμπερδεύονται. Δεν ξέρεις αν είναι η άνοιξη του φθινοπώρου ή το φθινόπωρο της άνοιξης. Ένας βράχος πολύ σκληρός και πολύ εγωκεντρικός μας κοιτάζει αφ’ υψηλού. Είδα στη μια σχισμάδα του το κρητικό κυκλάμινο και στην άλλη το σκορπιδόχορτο το φαρμακευτικό και ηρέμισα. Καμιά σκληράδα τελικά όσο αλαζονική και να είναι δεν μπορεί να την νικήσει τη γλυκύτητα της ζωής. 

Το χαλί της γης είναι πλουμισμένο, χρωματιστό και μυρωδάτο. Με ρίγανη, με φασκομηλιά, με αγκαραθιές, με θύμους με αντωναϊδες, με χαμολιές, με αγριολαβάντες, με κρόκους και άλλα αγριολούλουδα.  Aνεβήκαμε ψηλά, ο ουρανός συνέχιζε να μας κοιτά, αέρινα σύννεφα χοροπηδούν πιο κοντά κι ο ήλιος από πίσω ρίχνει κλεφτές ματιές, λες και παρακολουθεί τα ίχνη που αφήνουμε πίσω μας, πάνω στη φύση, κληρονομιά στους άλλους που θα ξαναπεράσουν μετά από χρόνια πολλά, το δρόμο της πατάτας και του κρασιού.

Τα χωριά του κάμπου και της Λαγκάδας φαίνονται όμορφα από ψηλά. Φαίνεται η μεγάλη πληγή που άφησαν οι μπουλντόζες στην λαγκάδα ξεριζώνοντας το δάσος με τις ελιές και τις πορτοκαλιές από τις Ποταμιές μέχρι το Αβδού, για να γίνει το μεγάλο φράγμα. Φαίνεται και το Σφεντύλι, μέχρι να κατακλυστεί από τα νερά του φράγματος.

 Το σκληρό τοπίο μας αποκαλύπτει, τα πρόχειρα … κρυμμένα, μυστικά και ντοκουμέντα… , της δικής του ιστορίας. Είδαμε τα σημάδια της φωτιάς, τα σημάδια της ανεξέλεγκτης υπερβόσκησης, το παλιό ασβεστο-κάμινο, που δείχνει τα σημάδια των τσεκουριών. Φαίνονται καθαρά τα σημάδια της διάβρωσης των εδαφών και τα σημάδια της συνολικής υποβάθμισης.

Συναντηθήκαμε με πολλούς φίλους και γνωστούς, με τον Αποστόλη τον Παυλίδη, με τον Βαγγέλη, τον Άγγελο και αλληλοκεραστήκαμε, με ένα τσαμπί σταφύλι από τον κάμπο ο ένας, ένα μήλο του βουνού ο άλλος.

Δεν ξέρω αν και πότε θα ξαναρθούμε. Κάποτε σε χρόνια πολλά μελλοντικοί ορειβάτες και περιπατητές μπορεί να ρίχνουν πέτρες ανάθεμα στο μνήμα του Homo sapiens varietas barbaricus που βιάζει ακατάπαυστα και διαχρονικά τη μητέρα Φύση.

Νικ Παπ